KTO JEST ZWOLNIONY OD ROZLICZEŃ PODATKOWYCH?

Płacenie podatków jest obowiązkiem wszystkich obywateli, zarówno otrzymujących dochody z pracy najemnej, jak i prowadzących działalność gospodarczą czy mających prawo do emerytury lub renty. Choć istnieje wiele rodzajów podatków, m.in. nakładanych i pobieranych przez władze lokalne czy uprawnione na mocy przepisów osoby, np. notariuszy pobierających podatek od czynności cywilno-prawnych, to do najpowszechniej płaconych obciążeń fiskalnych należą podatki dochodowe oraz podatek od towarów i usług VAT. Rozliczenia podatkowe z fiskusem to nie tylko samo naliczanie i wpłata odpowiednich kwot, ale również konieczność prowadzenia odpowiedniej dokumentacji oraz sporządzania i wysyłania deklaracji podatkowych. W części przypadków podatnicy mogą być zwolnieni z ciążących na nich obowiązków. Przyjrzyjmy się bliżej podatkowi dochodowemu i podatkowi VAT oraz sprawdźmy, w jakich okolicznościach można liczyć na zwolnienia.

Rozliczenia podatkowe osób fizycznych

Anegdotyczne stwierdzenie „Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki” przypisywane Benjaminowi Franklinowi jest jedną z bardziej lapidarnych, a jednocześnie trafnych charakterystyk systemów podatkowych, niezależnie od zmieniających się realiów gospodarczych i historycznych. Na przestrzeni dziejów wszyscy decydujący o kształcie i funkcjonowaniu zasad naliczania i poboru podatków starali się, by obciążenia dotyczyły możliwie dużej liczby osób i były na jak najwyższym poziomie. Stosowano różne metody – od naliczania podatków od określonych typów transakcji, np. znane już w starożytnym Egipcie podatki przy obrocie zbożem, aż po nakładane od średniowiecza podatki pogłówne czy bardziej nam współczesne powszechne podatki dochodowe. Podobnie w przeszłości, tak i teraz fiskus nakłada podatki, które potrafią zaskakiwać, jak w przypadku dawnego podatku od wielkości i ilości okien, aż po całkiem współczesny podatek od deszczu.

Jeśli chodzi o obowiązujące dziś podatki dochodowe, to są nimi objęte wszystkie osoby fizyczne i prawne, które osiągają jakikolwiek przychód. Nie zawsze będzie się to wiązało z koniecznością zapłacenia podatku, ponieważ zależy to od obowiązujących stawek i zwolnień. Nie każdy będzie też musiał prowadzić oddzielną dokumentację do celów podatkowych i składać deklaracje. W niektórych przypadkach może to zrobić płatnik podatku – tak będzie np. jeśli chodzi o osoby pobierające renty czy emerytury.

Najprostsza sytuacja, jeżeli chodzi o rozliczenia podatkowe, dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Co do zasady każdy podatnik, który uzyskał dowolny – choćby minimalny przychód – jest zobowiązany do corocznego rozliczenia się z fiskusem na podstawie składanej deklaracji podatkowej. Administracja skarbowa chcąc uprościć rozliczenia, automatycznie przygotowuje deklaracje podatkowe według danych przekazywanych jej przez płatników. Wiele osób otrzymujących np. jedynie wynagrodzenie za pracę może więc tylko zaakceptować dostępną w internecie deklarację. Rozliczeń rocznych nie muszą też składać osoby, za które przesyła je Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo KRUS. Warto pamiętać, że podatek dochodowy od osób fizycznych może być rozliczany na różnych zasadach, np. przedsiębiorcy mają możliwość płacenia podatku liniowego czy korzystania z innych form opodatkowania.

Jeśli chodzi o kwoty podatku, które trzeba uiścić, to w przypadku podatku dochodowego płaconego na zasadach ogólnych, jest on wyliczany według obowiązującej w danym roku skali podatkowej. Przy niskich dochodach podatnik nie będzie musiał płacić nic, o ile jego zobowiązanie nie przekroczy wysokości kwoty zmniejszającej podatek. Nawet w takiej sytuacji konieczne jednak będzie złożenie zeznania.

Niektóre rodzaje przychodu są objęte zwolnieniem podatkowym. Taka sytuacja będzie miała miejsce w przypadku otrzymywania części świadczeń socjalnych np. alimentów, świadczeń rodzinnych i pielęgnacyjnych, a także przyznanych odszkodowań, np. za szkody komunikacyjne, górnicze czy uszczerbek na zdrowiu. Zwolnienia obejmują również niektóre przychody kapitałowe, np. z pracowniczych programów emerytalnych czy otrzymane nagrody i stypendia. Pełny katalog wyłączeń jest w tym przypadku bardzo obszerny.

W prawie podatkowym przewidziano również możliwość wprowadzania rozmaitych zwolnień od podatku związanych ze spełnianiem przez podatnika określonych warunków. W przypadku podatku dochodowego taka możliwość dotyczy osób, które nie przekroczyły 26 roku życia i w związku z tym obejmuje ich tzw. pit zerowy, o ile dochody nie przekroczą obowiązującego progu podatkowego.

Rozliczenia podatkowe przedsiębiorstw – podatek dochodowy

Sytuacja osób, które prowadzą działalność gospodarczą oraz firm posiadających osobowość prawną jest bardziej złożona, choć w przypadku podatków dochodowych istnieje tu również obowiązek składania odpowiednich deklaracji oraz wpłaty zaliczek. Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze albo działalność w formie spółek osobowych rozliczają się na podstawie zasad przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mają oni do wyboru rozliczenia na zasadach ogólnych, a także podatek liniowy oraz opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego i karty podatkowej.

Przedsiębiorcy korzystający ze stawki liniowej oddają fiskusowi taką samą procentowo część swoich dochodów niezależnie od poziomu uzyskiwanego dochodu. Nie mają też możliwości wspólnego rozliczania z małżonkiem, a od swych przychodów mogą odliczyć tylko płacone składki na ZUS w dopuszczalnej przepisami wysokości. Osoby opodatkowane na zasadach ogólnych mają większe możliwości odliczeń, jednak przy przekroczeniu ustalanego corocznie poziomie przychodu wyznaczającego próg podatkowy odprowadzają od nadwyżki podatek według wyższej stawki.

Jeśli przedsiębiorca spełnia określone zasady, w tym m.in. jego przychody nie przekraczają 250 tys. euro rocznie, a działalność jest prowadzona w wybranych branżach, np. wolny zawód, działalność gastronomiczna czy usługi budowlane, to ma możliwość rozliczania się z fiskusem na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego. Oznacza to płacenie podatku od osiąganego przychodu według stawek określonych dla danych kategorii działalności. Przy działaniu na małą skalę osoba prowadząca firmę może korzystać z tzw. karty podatkowej. W takim przypadku podatek jest płacony według ustalanej corocznie stawki, a osoba opodatkowana w ten sposób jest zwolniona z konieczności prowadzenia dokumentacji księgowej.

Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych płacą podatek wyliczany według jednej stawki procentowej. Obowiązuje ich prowadzenie pełnej księgowości oraz wykonywanie związanych z tym zobowiązań sprawozdawczych, m.in. sporządzanie i składanie bilansu oraz rachunku zysków i strat, a po przekroczeniu określonych progów także poddawanie się audytowi.

Rozliczenia podatkowe przy prowadzeniu działalności gospodarczej – podatek VAT

Kwestie związane z podatkiem dochodowym nie wyczerpują całości rozliczeń z fiskusem, do jakich zobowiązana jest firma. Większość przedsiębiorstw jest również zobligowana do zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT oraz naliczania i odprowadzania należnego podatku. Konieczne jest także wykonywanie dokumentowania sprzedaży i zakupów produktów oraz usług, a także przesyłania odpowiednich sprawozdań – w przypadku podatku VAT będzie to tzw. plik JPK, który zawiera dane o przeprowadzonych transakcjach i kontrahentach.

Istnieją możliwości zwolnienia z obowiązków związanych z rozliczaniem i odprowadzaniem podatku VAT-u. Z opcji takiej mogą skorzystać firmy, których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku kwoty 200 tysięcy złotych. Jeśli jednak w ciągu bieżącego roku podatkowego firma przekroczy ten poziom, traci zwolnienie, począwszy od transakcji, przy której to nastąpiło. Warto pamiętać, że z możliwości zwolnienia od VAT wyłączone są określone rodzaje działalności, np. sprzedaży części do pojazdów samochodowych, usług prawniczych i doradczych.